Được tạo bởi Blogger.

Thứ Tư, 9 tháng 10, 2019

Top 10 Loài chó trung thành nhất thế giới

0 comments
Là loài động vật đầu tiên được con người thuần hóa, chó đã trở thành trợ thủ đắc lực của chúng ta trong rất nhiều hoạt động. Chúng giúp chúng ta chăn nuôi gia súc, kéo xe, thồ đồ vật, canh gác, chiến đấu, bảo vệ... và hơn hết, là một người bạn không thể thay thế của nhiều gia đình. Người ta hay dùng chó để minh họa cho lòng trung thành và có lẽ trung thành là bản năng cơ bản nhất của loài chó. Tuy nhiên, không phải tất cả các giống chó đều có cùng một mức độ trung thành như nhau. Trong số hơn 190 giống chó đã được công nhận hiện nay, có một số giống đã phát triển lòng trung thành với con người vượt bậc hơn cả. Chúng tận tụy và sẵn sàng xả thân để bảo vệ cho con người. Hãy cùng tìm hiểu về những giống chó ấy nhé.

Brittany

  • Chiều cao: Đực: 47 - 52cm, cái: 46 - 51cm
  • Cân nặng: Đực: 14 - 18kg, cái: 14 - 18kg
  • Màu lông: Trắng, nâu đỏ, đen
  • Tuổi thọ: 14 - 15 năm
  • Giá (chó con): 600 - 900 USD (12 - 19 triệu đồng)
Brittany hay Brittany Spaniels là giống chó săn chuyên tha mồi, chúng được dùng để đuổi bắt hay tha mồi về trong các cuộc săn chim. Giống chó này nhanh nhẹn, giỏi đánh hơi, kích thước nhỏ gọn phù hợp với việc luồn lách trong rừng nên rất được các thợ săn ưa chuộng. Brittany đứng thứ 25 trong số 190 giống chó được nuôi nhiều nhất trên thế giới.

Brittany là giống chó vui tươi, hoạt bát, thích hoạt động. Chúng cũng rất thông mình, dễ huấn luyện và luôn tuân lệnh chủ. Giống chó này cũng rất thân thiện và bảo vệ trẻ em miễn là chúng được tiếp xúc với trẻ từ nhỏ. Vì là chó săn nên Brittany có tính cảnh giác cao, rất trung thành, cam đảm và luôn sát cánh bên chủ khi đối mặt với nguy hiểm. Vào tháng 7/2015 tại Mỹ, chú chó Brittany tên Cooper đã đánh thức vợ chồng Michael và Samantha Tomlin khi hai chiếc xe đậu ngoài sân của họ bốc cháy. Cặp vợ chồng nhanh chóng gọi cứu hỏa khi thấy lửa từ những chiếc xe đã bắt đầu lan đến ngôi nhà. Cooper đã cứu họ và cả ngôi nhà khỏi nguy cơ bị cháy rụi. 

Tuy thông minh và biết nghe lời nhưng Brittany sẽ trở nên nhút nhát nếu bị huấn luyện quá nghiêm khắc. Chúng sẽ đáp ứng tốt nếu được huấn luyện một cách nhẹ nhàng. Một số con có thể hơi nóng tính hoặc quá hiếu động. Giống chó này cũng không thích hợp với môi trường thành thị vì cần không gian rộng rãi để vui chơi và hoạt động. 

Brittany

German Shepherd

  • Chiều cao: Đực:  60 - 65cm, cái: 55 - 60cm
  • Cân nặng: Đực: 30 - 40kg, cái: 22 - 32kg
  • Màu lông: Nâu đỏ, đen, vàng nhạt, vàng sậm
  • Tuổi thọ: 9 - 13 năm
  • Giá (chó con): 8 - 15 triệu đồng
German Shepherd là một giống chó chăn gia súc có nguồn gốc từ Đức. Chúng khỏe mạnh, thông minh, có khả năng tuân thủ mệnh lệnh cao nên được ưa chuộng tại rất nhiều quốc gia trên thế giới và hiện đứng thứ 2 trong tổng số 190 giống chó được nuôi nhiều nhất thế giới. Chúng cũng là giống chó được huấn luyện nhiều nhất trong các lực lượng cảnh khuyển hay chó nghiệp vụ. German Shepherd cũng rất được ưa chuộng tại Việt Nam và thường được gọi là Béc-giê hoặc Bẹc-giê. 

German Shepherd nổi tiếng với lòng trung thành và tận tụy của chúng trong công việc cũng như gia đình chủ. Chúng cũng rất gắn bó và yêu thương trẻ em. German Shepherd có tính cảnh giác và độ nhạy bén trong việc phân biệt các tình huống nguy hiểm. Do có khả năng học hỏi và nghe lệnh cao nên German Shepherd không khó kiểm soát như nhiều giống chó khác, ngược lại, chúng rất dễ dạy dỗ và biết nghe lời. Chúng cũng rất hòa đồng với các vật nuôi khác. Khi được huấn luyện chuyên nghiệp, German Shepherd sẽ trở thành một vệ sĩ tuyệt vời, sẵn sàng xả thân bảo vệ chủ. Vào ngày 28/11/2014, tại Mỹ, chú chó German Shepherd tên Noah đã chắn đạn cho gia đình chủ của mình khi họ bị một tay súng tấn công. Nhờ hành động dũng cảm này của Noah mà không ai trong gia đình bị thương nhưng Noah đã qua đời vì vết thương quá nặng. 

German Shepherd không cần có không gian quá lớn, chúng có thể sống được trong các gia đình có không gian không mấy rộng rãi nhưng cần được cho hoạt động nhiều để giữ dáng và tránh dư thừa năng lượng. German Shepherd có thể trở nên khó bảo và hay cắn xé đồ vật khi không được vận động đầy đủ. 

German Shepherd

Rottweiler

  • Chiều cao: Đực: 61 - 69cm, cái: 56 - 63cm
  • Cân nặng: Đực: 50 - 60kg, cái: 35 - 48kg
  • Màu lông: Nâu đỏ, đen, nâu sậm
  • Tuổi thọ: 8 - 10 năm
  • Giá (chó con):  10 - 17 triệu đồng
Rottweiler cũng là một giống chó chăn gia súc có nguồn gốc từ nước Đức. Đây là một giống chó can đảm, mạnh mẽ và nền bỉ. Chúng có khả năng chiến đấu trong thời gian dài và chịu đựng thương tích tốt nên được nhiều quốc gia chọn huấn luyện làm cảnh khuyển. Rottweiler cũng được nhiều gia đình lựa chọn làm thú cưng và hiện đang xếp thứ 8 trong tổng số 190 giống chó được ưa chuộng nhất trên thế giới. 

Dù ngoại hình dữ tợn nhưng thực ra Rottweiler rất điềm tĩnh và nhẹ nhàng, đặc biệt với trẻ nhỏ. Chúng cũng rất ít sủa, không hoạt động quá nhiều và gần như không có thói quen cắn xé đồ đạc. Tuy nhiên, khi phát hiện nguy hiểm, chúng không biết sợ hãi và luôn sẵn sàng chiến đấu. Vào 2/2015 tại Mỹ, hai vợ chồng Kasha Marie Weston và Aryan Salhi đang ngủ thì bị bốn tên cướp đột nhập vào nhà. Chúng khống chế Kasha và dùng dao uy hiếp chồng cô. Chú chó Rottweiler tên Rocky của họ đã phá chuồng chạy ra rồi lao đến tấn công bọn cướp. Ba tên bỏ chạy còn một tên bị Rocky và hai vợ chồng bắt được. Cảnh sát nhanh chóng xuất hiện và những tên còn lại cũng bị bắt ngay sau đó. 

 Có thể thấy Rottweiler là một người bạn rất đáng tin cậy. Tuy nhiên, chúng có bản năng bảo vệ lãnh thổ rất lớn nên đôi khi sẽ trở nên hung hãn. Rottweiler cần được huấn luyện nghiêm túc và chú ý khi cho chúng tiếp xúc với người lạ.

Rottweiler

Bulldog

  • Chiều cao: Đực: 31 - 40cm, cái: 31 - 40cm
  • Cân nặng: Đực: 23 - 25kg, cái: 18 - 23kg
  • Màu lông: Trắng, nâu đỏ, nâu, vàng nhạt, 
  • Tuổi thọ: 8 - 10 năm
  • Giá (chó con): 12 - 25 triệu đồng
Bulldog là giống chó có nguồn gốc từ nước Anh, chúng được cho là một hậu duệ xa của Ngao Tây Tạng. Bulldog thường được gọi là "Chó mặt xệ" vì những nếp nhăn đặc trưng trên mặt của chúng. Tuy gương mặt chúng nhìn có vẻ rất cáu bẳn và khó chịu nhưng thật ra giống chó này rất hiền lành. Bulldog rất được ưa thích và đang xếp thứ 4 trong tổng số 190 giống chó được nuôi nhiều nhất thế giới. Dù rất phổ biến nhưng giá của Bulldog khá cao và chúng được xem là một giống chó đắt tiền. 

Bulldog là một giống chó dịu dàng, cực kì thích trẻ em và rất thân thiện với những vật nuôi khác. Chúng thích được quan tâm và rất gắn bó với chủ, luôn lẽo đẽo theo chủ đi khắp nơi trong nhà. Giống chó này có khả năng canh gác tốt và dù bình thường rất ngoan hiền nhưng khi cần thiết, Bulldog cũng sẽ trở nên hung dữ. Vào tháng 8/2016 tại Mỹ, anh Martin Bolton (33 tuổi) đang dắt chú chó Bulldog tên Alfie của mình đi dạo thì bị một tên cướp cầm dao xông đến tấn công. Kẻ cướp đâm tới tấp vào cánh tay Martin và cố hết sức giật lấy dây dắt chó của anh, có thể hắn muốn cướp lấy chú chó đắt tiền. Đúng lúc đó, Alfie đột ngột nhào lên cắn chặt chân tên cướp, khiến hắn sợ hãi và nhanh chóng bỏ chạy. Martin đã rất bất ngờ với hành động của Alfie vì theo lời anh, bình thường Alfie rất hiền lành, thậm chí chẳng bao giờ sủa. Nhờ biến cố này, Martin đã nhận ra rằng người bạn bốn chân của mình cũng rất ngoan cường và quả cảm.

Bulldog khá lười vận động, lại háu ăn, thích ngủ nên rất dễ tăng cân dẫn đến bị béo phì. Nên cho chúng đi dạo và vận động thường xuyên. Giống chó này đôi khi cũng tỏ ra khá bướng bỉnh, khó huấn luyện. Chúng thường gặp các vấn đề về hô hấp, ngáy khi ngủ và rất nhạy cảm với nhiệt độ.

Bulldog

Rough Collie

  • Chiều cao: Đực: 56 - 61cm, cái: 51 - 56cm
  • Cân nặng: Đực: 20 - 29kg, cái: 18 - 25kg
  • Màu lông: Trắng, nâu đỏ, đen, vàng nhạt, vàng sậm
  • Tuổi thọ: 14 - 16 năm
  • Giá (chó con): trên dưới 20 triệu đồng
Rough Collie có tên khác là Coliie lông dài. Chúng là giống chó chăn gia súc có nguồn gốc từ Scotland. Rough Collie có vẻ ngoài quý phái với bộ lông thẳng dài mượt mà nên rất được giới quý tộc Scotland ưa chuộng. Sau này, chúng được biết đến rộng rãi hơn thông qua các tác phẩm văn học, phim ảnh và chương trình truyền hình. Hiện nay Rough Collie đứng thứ 37 trong tổng số 190 giống chó được ưa chuộng nhất thế giới.

Rough Collie có tính tình rất hiền hòa, đôi khi hơi nhút nhát, rất hòa đồng với trẻ em cũng như các vật nuôi khác. Chúng trung thành, quấn quýt chủ và thích được yêu chiều vuốt ve. Chúng cũng rất nhạy cảm và sẽ là một người bạn tri kỷ chia sẻ cùng bạn những thời khắc khó khăn. Rough Collie không phải là một giống chó hiếu chiến nhưng cũng rất cảnh giác, chúng sẽ sủa to khi thấy bị đe dọa, đặc biệt khi thấy người lạ tiếp cận với trẻ em trong gia đình.  

Rough Collie có thể trở nên rất nhút nhát và bướng bỉnh nếu không được huấn luyện đúng cách. Chúng rất thông minh nhưng cần được chỉ bảo một cách nhẹ nhàng và yêu thương, la mắng hay trách phạt sẽ gây ra các phản ứng tiêu cực. Giống chó này cũng không thích hợp với những người bận rộn hay không thường xuyên ở nhà vì khi phải ở một mình quá lâu, chúng sẽ sủa rất nhiều, đôi khi phá hoại đồ đạc. Chi phí cho việc chăm sóc lông của giống chó này rất cao, chúng cũng cần được rèn luyện hàng ngày để giữ dáng. 

Rough Collie

Boxer

  • Chiều cao: Đực: 57 - 63cm, cái: 53 - 60cm,
  • Cân nặng: Đực: 27 - 32 kg, cái: 25 - 29kg
  • Màu lông: Trắng, nâu đỏ
  • Tuổi thọ: 10 - 12 năm
  • Giá (chó con): 4 - 6 triệu đồng
Boxer nghĩa là "Võ sĩ", đây là một giống chó chọi có nguồn gốc từ châu Âu. Chúng có cơ thể săn chắc, khỏe mạnh và rất linh hoạt. Sau khi các hoạt động chọi chó bị cấm hoàn toàn tại châu Âu, chúng được sử dụng để chăn gia súc và bảo vệ tài sản. Với tính tình vui vẻ và rất trung thành, Boxer ngày càng trở nên phổ biến và hiện đang được nuôi nhiều thứ 10 trong tổng số 190 giống chó trên toàn thế giới.  

Boxer có bản năng bảo vệ cao, rất cảnh giác trước người lạ hoặc những người có ý định xâm phạm lãnh thổ của chúng. Giống chó này đặc biệt kiên trì, có khả năng chấp hành mệnh lệnh tốt. Chúng cũng rất yêu thương và gần gũi với trẻ em. Boxer có thính giác rất nhạy nên cực kì phù hợp với công việc canh gác và sẽ là vệ sĩ đáng tin cậy cho con cái của bạn. Vào tháng 12/2016 tại Úc, chú chó Boxer 4 tuổi tên Mack của cặp vợ chồng Jo và Leigh Shaw đã cứu con gái họ khỏi bị rắn hổ mang cắn. Theo lời Jo, cô để con gái Carmel 2 tuổi của mình ngồi chơi cùng Mack ngoài sân rồi vào nhà làm bếp. Khi Jo nghe tiếng khóc của con và chạy ra ngoài thì thấy Mack nằm co giật và sùi bọt mép trên bãi cỏ, bên cạnh là một con rắn hổ mang dài 4 mét đã bị Mack cắn chết. Jo ngay lập tức đưa Mack đến trạm thú ý và họ đã cứu được Mack. 

Boxer rất biết nghe lời nhưng thỉnh thoảng cũng sẽ trở nên rất bướng bỉnh. Không nên huấn luyện chúng bằng những cách thức quá nghiêm khắc. Chúng có tật tha và giấu các đồ vật nhỏ trong nhà. Boxer thích nghi khá tốt với điều kiện sống thành thị nhưng vẫn nên cho chúng hoạt động thường xuyên để duy trì sức khỏe.

Boxer

Yorkshire Terrier

  • Chiều cao: 20 - 23cm
  • Cân nặng: 1.5 - 3kg
  • Màu lông: Nâu, đen, nâu đỏ
  • Tuổi thọ: 13 - 16 năm
  • Giá (chó con): Trên dưới 9 triệu đồng
Yorkshire Terrier hay còn được gọi với tên tắt là Yorkie, là một giống chó sục có nguồn gốc từ Anh Quốc. Chúng có kích thước vô cùng nhỏ gọn và còn có biệt danh là "Chó bỏ túi". Yorkshire Terrier rất thích hợp cho những người sống ở thành thị và được nhiều gia đình lựa chọn làm thú cưng trong nhà. Chúng hiện xếp thứ 9 trong tổng số 190 giống chó được nuôi nhiều nhất trên thế giới.

Yorkshire Terrier là giống chó thân thiện, hoạt bát, hay tò mò và luôn thích có được sự chú ý từ chủ. Chúng có thể tự bày trò chơi, thích quấn quýt bên chủ suốt ngày, thông minh, biết nghe lời và kích thước lại không quá to lớn nên nên rất phù hợp làm thú cưng cho người cao tuổi, đặc biệt là những người không có con cháu ở bên. Yorkshire Terrier cũng rất cảnh giác và nhạy cảm với điều kiện sức khỏe của chủ. Nên để tâm nếu thấy chúng hành động bất thường vì có thể chúng đang muốn cảnh báo cho bạn điều gì đó. Vào tháng 8/2015 tại New York, Mỹ, bà Dottie Fisher (79 tuổi) đang ngủ trưa thì đột nhiên nghe cô chó Yorkshire Terrier tên Labella mà bà nuôi sủa dữ dội. Labella liên tục sủa và dùng chân khều người Dottie, không cho bà ngủ lại. Thấy kì lạ vì trước giờ Labella luôn ngoan ngoãn và biết nghe lời, bà ngồi dậy và cảm thấy một cơn đau nhói lan từ vai xuống cánh tay. Dottie ngay lập tức gọi cứu thương, nhờ sự cảnh báo của Labella mà Dotite đã tránh được một cơn nhồi máu cơ tim nguy hiểm (với người cao tuổi, các cơn đau nhức đột ngột ở vùng hàm, cổ, bả vai, cánh tay... có thể là dấu hiệu sớm của một cơn đau tim). 

Yorkshire Terrier thường khó chịu khi bị chia sẻ tình cảm và thích tranh giành sự chú ý của chủ nên không thích hợp với những gia đình có trẻ nhỏ. Chúng cũng dễ cáu kỉnh và hung dữ với người lạ. Nên chó chúng đi dạo hàng ngày và chuẩn bị đồ chơi để chúng không buồn chán. 

Yorkshire Terrier

Shetland Sheepdog

  • Chiều cao: Đực: 33 - 41cm, cái: 33 - 41cm 
  • Cân nặng: Đực: 6,4 - 12kg, cái: 6,4 - 12kg
  • Màu lông: Trắng, nâu đỏ, đen, vàng nhạt
  • Tuổi thọ: 12 - 13 năm
  • Giá (chó con): 700 - 1.200 USD (14,7 - 25 triệu đồng)
Shetland Sheepdog hay còn được gọi với cái tên tắt Sheltie, là một giống chó chăn cừu của Scotland. Chúng được lai tạo từ hai giống chó là Border Collie và Iceland Yakkin và thường được sử dụng vào việc chăn gia súc trong các nông trại. Hiện nay, Shetland Sheepdog rất được yêu thích vì chúng có kích thước tương đối nhỏ, tính tình hiền lành, rất thích hợp với cuộc sống thành thị. Giống chó này đang đứng thứ 24 trong tổng số 190 giống chó được nuôi nhiều nhất thế giới.

Shetland Sheepdog rất thông minh, dễ bảo, quyến luyến chủ, yêu thương trẻ em. Giống chó này có một lòng trung thành vững vàng và đặc biệt với chủ. Chúng đi theo chủ mọi nơi và chia sẻ với họ mọi cung bậc cảm xúc. Khi chủ bị bệnh, Shetland Sheepdog sẽ nằm gác bên cạnh và khó ai có thể kéo chúng rời đi. Giống chó này cũng rất biết cách bảo vệ gia đình. Chúng thường canh gác bên các cửa sổ và sủa lên cảnh báo mỗi khi cảm thấy có nguy hiểm. Có thể nói, Shetland Sheepdog là một người bạn đồng hành tuyệt vời. 

Shetland Sheepdog không cần không gian rộng rãi, thích hợp với các gia đình sống trong thành phố. Tuy nhiên, khuyết điểm của giống chó này là sủa quá nhiều. Chúng cũng rất nhạy cảm nên cần chú ý khi có người lạ hoặc trẻ em lạ trong nhà. Ngoài ra, việc chăm sóc lông cho Shetland Sheepdog cũng rất cầu kì và tốn nhiều chi phí. 

Shetland Sheepdog

Labrador Retriever

  • Chiều cao: Đực 57 - 62cm, cái: 55 - 60cm
  • Cân nặng: Đực: 29 -36 kg, cái: 25 - 32kg
  • Màu lông: Nâu, đen, vàng nhạt, nâu đỏ
  • Tuổi thọ: 10 - 14 năm
  • Giá (chó con): 6 - 10 triệu đồng
Labrador Retriever là một giống chó săn có nguồn gốc từ Bồ Đào Nha. Nhiệm vụ của chúng trong các cuộc đi săn là tha mồi về cho chủ. Với ngoại hình đẹp, tính cách lại gần gũi, thân thiện chúng nhanh chóng trở nên phổ biến và được ưa chuộng tại nhiều quốc gia. Chúng cũng là giống chó được sử dụng nhiều nhất để làm chó dẫn đường (cho người mù). Labrador Retriever đang đứng đầu danh sách 190 giống chó được nuôi nhiều nhất trên thế giới. 

Labrador Retriever rất yêu quý và trung thành với chủ nuôi. Chúng thông minh, biết nghe lời, dễ huấn luyện và đặc biệt rất thích bơi lội. Chúng cũng thân thiện và gần gũi với trẻ em cũng như các vật nuôi khác của gia đình. Giống chó này là người bạn nhẫn nại và dịu dàng nhưng cũng sẽ chiến đấu để bảo vệ chủ khi cần thiết. Vào năm 2012 tại bang Indianna, Mỹ, anh Charles Grise bị ngã rồi ngất xỉu trong nhà tắm. Lúc này chỉ có mình anh ở nhà cùng với cô chó Labrador Retriever của gia đình tên Lady. Lady cố đánh thức Grise nhưng không được nên đã nằm đè lên người Grise để giữ ấm cho anh. Ba tiếng đồng hồ sau người vợ mới trở về và nhanh chóng gọi cứu thương. Khi được cấp cứu, thân nhiệt của Grise chỉ còn 26 độ C (thân nhiệt giảm xuống dưới 35 độ C đã là mức nguy hiểm) nhưng anh vẫn còn thở và đã may mắn sống sót.

Labrador Retriever có thể sống trong những căn hộ chung cư với diện tích nhỏ hẹp nhưng cần được cho đi dạo thường xuyên để đảm bảo sức khỏe. Chúng cũng không cần phải được cho tắm quá nhiều và sẽ rất tuyệt nếu có thể cho chúng bơi lội ít nhất mỗi tuần một lần. 

Labrador Retriever

St. Bernard

  • Chiều cao: Đực: 70 - 90cm, cái: 65 - 80cm
  • Cân nặng: 65 - 120kg
  • Màu lông: Trắng, nâu đỏ, đen, xám
  • Tuổi thọ: 8 - 10 năm
  • Giá (chó con): trên dưới 21 triệu đồng
St. Bernard là giống chó to lớn có nguồn gốc từ vùng núi Alps thuộc Ý và Thụy Sĩ. Chúng thường được sử dụng cho các công việc: chở hàng hóa, chăn gia súc, bảo vệ nông trại. Ngoài ra, chúng còn là chó cứu hộ hỗ trợ tìm kiếm người mất tích do lở tuyết tại các vùng núi cao. Giống chó này đặc biệt được ưa chuộng tại các quốc gia có khí hậu lạnh và hiện xếp thứ 49 trong tổng số 190 giống chó được nuôi nhiều nhất thế giới.

St. Bernard có biệt danh là "Người khổng lồ tốt bụng" vì tính cách dịu dàng và điềm đạm của chúng. Giống chó này rất biết nghe lời, dễ huấn luyện, thương yêu và thích chơi đùa cùng trẻ em. Chúng cũng rất thân thiện và hòa đồng với các vật nuôi khác. St. Bernard không phải là một giống chó hiếu chiến mà có bản tính rất ôn hòa. Tuy nhiên, khi cần thiết, chúng cũng có thể chiến đấu để bảo vệ chủ của mình. Vào tháng 5/2012 tại New York, Mỹ, khi ông Menash Petscher cùng vợ và hai con gái đang ngủ say thì căn nhà của họ bỗng dưng bốc cháy. Ông được cô chó St. Bernard của gia đình tên Nana đánh thức và nhanh chóng mang vợ con thoát ra ngoài. Nhờ có Nana, cả gia đình Menash Petscher đã thoát khỏi bàn tay tử thần nhưng không may Nana không thể chạy thoát và đã chết trong biển lửa.

St. Bernard cần được nuôi trong một môi trường rộng rãi, không nên nuôi giống chó này tại các vùng có khí hậu khô nóng. Cần có người lớn theo dõi khi cho chúng chơi với trẻ em vì dù rất yêu thương và thích chơi cùng trẻ nhưng St. Bernard có thể vô ý gây tổn thương cho trẻ vì kích thước to lớn của chúng. 

St. Bernard

Nguồn: https://topchuan.com/top-12-loai-cho-trung-thanh-nhat-the-gioi/

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét